Integriteit van het volk

Imkerpraktijken en natuurlijke selectie

De afgelopen acht jaar imkeren zonder de bijen te behandelen tegen de varroa-mijt hebben ons, ondanks het verlies van volken, geleerd dat de bijen in staat zijn zelf de varroa-mijt onder controle te houden. Wij denken met onze manier van imkeren de bijen met een aantal belangrijke zaken een handje te hebben geholpen:

  –      Het gebruik van kunstraat hebben wij uitgesloten. Nog afgezien van het risico van bijmenging van bijen-vreemde materialen blijven de indrukken van vorige gebruikers en gebruiksomstandigheden in de was bestaan. Daarbij is kunstraat altijd veel te dik voor direct gebruik. De bijen moeten was afknagen, mengen met hun eigen was en enzymen om zo uiteindelijk hun raat te kunnen bouwen, die dan eigenlijk maar gedeeltelijk ‘hun’ raat is En dat terwijl juist de raat de basis is van hun bestaan. Het is hun huis, kraamkamer, voorraadkast, dansvloer, communicatie middel en nog veel meer.

   –     Wij voeren geen suiker, in wat voor vorm dan ook. Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat de vertering van suikers erg belastend is voor het maag/darmkanaal van de bij en dit beschadigt. In de nectar en honing, de natuurlijke voeding van de honingbij zitten tal van sporenelementen mineralen en enzymen die voor de bijengezondheid onontbeerlijk zijn. Door honing af te nemen en de bijen vervangend suiker te voeren  worden wezenlijke voedingstoffen aan het bijendiëet onthouden, met onvermijdelijke gevolgen voor bijengezondheid en -weerstand.

   – De kasten blijven het hele jaar gesloten. Behalve het vlieggat natuurlijk. Er is dus geen bodemrooster met varroa-lade maar een dikke houten bodem waarop alle ‘afval’ van het volk blijft liggen. Onderzoek heeft aangetoond dat tot wel een veertigtal organismen  in en rond deze ‘afvalberg’ in symbiose met het bijenvolk kunnen leven. Zij behoren in onze ogen tot de totaliteit van de Imme en zijn een wezenlijke factor in de bijengezondheid.

   – De volken  worden zo weinig mogelijk ‘geïnspecteerd’. Alleen een uitwinteringscontrole in het voorjaar, met afname van een resterend honingoverschot en eventueel te oude ongebruikte raat, voor zo ver deze niet al door de wasmot is opgeruimd. In de  loop van September wordt met een inwinteringscontrole vastgesteld of voldoende wintervoorraad aanwezig is.

   – De geur/warmte en vochthuishouding die het volk zelf regelt en in stand houdt wordt bij deze kleine ‘inspecties minimaal verstoord. Alleen in bijzondere gevallen, wanneer het echt noodzakelijk, is wordt het hele volk ‘doorgelopen’.

    – Alles is er op gericht de levensvoorwaarden van het volk zo natuurlijk als maar mogelijk te doen zijn in het vertrouwen dat het vermijden van stress, in welke vorm dan ook, de beste omstandigheden biedt waaronder de bijen zelf hun gezondheid kunnen hervinden.

– Als kers op de taart, maar Oh zo belangrijk, is er dan nog het peroonlijke contact van de imker met zijn of haar volken. De tijd en aandacht die hij  hen geeft wordt beloond met levensvreugd en gezondheid en soms ook een beetje honing.

 

Niet behandelen tegen de varroa-mijt.

Van meerdere kanten bereiken ons berichten dat het al dan niet behandelen van de volken met mierenzuur en/of oxaalzuur tegen de varroa-mijt uiteindelijk geen noemenswaardig verschil maakt. Onze eigen observatie bij de  imkers om ons heen geeft een overeenkomstig resultaat. De varroamijt is niet de enige oorzaak dat volken verloren gaan; er is meer aan de hand. Het wetenschapelijk onderzoek van de laatste halve eeuw en vooral van de laatste tien tot twintig jaar geeft ons steeds meer stukjes van de puzzel die  bijengezondheid heet.

Als imkers vinden wij het belangrijk voortdurend te bezien hoe deze onderzoeksresultaten in de imkerpraktijk hun toepassing kunnen vinden. Door steeds het bijenleven in haar ecologische context te plaatsen binnen de geografische beperkingen van haar levenssfeer. Kortom:  vanuit holistisch perspectief, ontdek je ontwikkelings tendenzen die verder reiken dan de direct materiële omstandigheden van de imkerpraktijk. Je raakt aan het wezen van de Imme.

De geringe interventie en de afwezigheid van iedere vorm van aansporing tot honingproductie ten behoeve van de imker en geen honingafname na een grote dracht zoals fruit, linde of heide, verlagen in hoge mate het stress niveau. Zo krijgen de bijen tijd voor andere zaken dan ‘ boodschappen’   doen (nectar en pollen verzamelen) zoals varroamijten opruimen, grooming en aangetaste larven verwijderen; decapping en recapping. Ook het aanbrengen van een propolis ‘envelop’  vraag tijd en rust.

Een aardig voorbeeld van het effectieve gebruik van propolis is dat een tweede (hoog geplaatst) vlieggat dat wij open hadden laten staan door de bijen hier keurig mee werd afgesloten. De bijen hebben mij zo hun voorkeur voor een laag geplaatst vlieggat boven één aan de bovenzijde van de kast heel duidelijk gemaakt.

Uit in verschillende landen uitgevoerd onderzoek blijkt dat ook bij de meest weerbare volken de varroamijt nooit geheel uit de volken verdwijnt. De oosterse cerana-bij, de oorspronkelijke gastvrouw van de varroa-mijt leeft in perfecte symbiose met de mijt. Wij denken dat ook hier een dergelijke symbiose tussen onze huis tuin en keuken Apis Mellifera en de varroa-mijt gaat ontstaan en waarschijnliojk zelfs nu al aan het ontstaan is.

Extensieve imkerpraktijken

Extensieve praktijken in de landbouw en de veeteelt komen regelmatig ter sprake in de pers en op de TV. De benarde positie van de boeren, ingeklemd tussen banken en veevoederproducenten en soms ook nog verguisd door de publieke opinie verdient meer dan alleen onze aandacht.

Wij zijn als consumenten, misschien ongewild, mede verantwoordelijk voor de huidige situatie.

De melkveehouderij blijkt alleen door Biologische en meer nog door Bio-Dynamisch werkende boeren tot een duurzame en lonende bedrijfsvoering te kunnen worden gebracht. Zoals bijvoorbeeld de Reemeker kaas-boerderij in Lunteren.

Extensieve veeteelt is de oplossing, zeker wanneer we bedenken dat melk voor volwassenen , in tegenstelling tot kinderen, een moeilijk te verteren product is en beter vermeden kan worden. Die hele grote plas melk met haar milieu vervuilende effecten dient dan ook niet onze volksgezondheid maar alleen onze handelsbalans. Dat laatste ook alleen maar omdat een overgroot deel van de kosten zoals die van de vervuilende effecten als mestoverschot en omgevingsschade niet worden meegerekend.

Wij zien geen redenen dat dit voor de imkerij, of zoals de vroegere benaming luidde de ‘bijenteelt’ anders zou zijn. Natuurlijk is dit voor ons, hobby-imkers, helemaal geen probleem hoor ik u zeggen. 

Als ik u vertel dat ik als BD-imker niet meer dan een beitel en soms een roker, een kap en een kieps gebruik begrijpt u dat het Bijenhuis en andere verkooppunten mij niet direct als klant zien. Er is een hele ‘industrie’ rond Apis Mellifera ontstaan. Niemand is gelukkig verplicht tot klandizie.